Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

Pytanie

Szanowna Pani,

w związku z pytaniami, jakie wpływają do Ministerstwa Edukacji Narodowej od dyrektorów poradni psychologiczno-pedagogicznych, dotyczącymi diagnozy specyficznych trudności w uczeniu się u dzieci, u których zdiagnozowano zaburzenia ze spektrum autyzmu, zwracam się z uprzejmą prośbą o stanowisko Polskiego Towarzystwa Dysleksji w powyższej sprawie.

Odpowiedź eksperta

Szanowna Pani,

w odpowiedzi na pismo dotyczące wątpliwości zgłaszanych przez dyrektorów poradni psychologiczno-pedagogicznych w sprawie diagnozowania specyficznych trudności w uczeniu się u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, niniejszym przedstawiamy stanowisko Polskiego Towarzystwa Dysleksji.

Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy oraz obowiązującymi klasyfikacjami medycznymi, w tym Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11, zaburzenia ze spektrum autyzmu oraz rozwojowe zaburzenie uczenia się (specyficzne trudności w uczeniu się) należą do tej samej grupy zaburzeń neurorozwojowych i mogą współwystępować ze sobą. W odróżnieniu od wcześniejszej klasyfikacji ICD-10, która rozdzielała kategorie zaburzeń rozwojowych, obowiązująca wersja ICD-11 nie wyklucza współistnienia zaburzeń ze spektrum autyzmu wraz z rozwojowymi zaburzeniami uczenia się w zakresie czytania (dysleksja) i/lub w zakresie ekspresji pisemnej (dysortografia), i/lub w zakresie matematyki (dyskalkulia), o ile spełnione są kryteria diagnostyczne, w tym m.in. funkcjonowanie poznawcze dziecka/ucznia kształtujące się w  granicach normy intelektualnej.

Polskie Towarzystwo Dysleksji od wielu lat podkreśla, że rozpoznanie zaburzeń ze spektrum autyzmu nie powinno automatycznie wykluczać możliwości stwierdzenia u ucznia rozwojowego zaburzenia uczenia się (specyficznych trudności w uczeniu się). Przeciwnie – doświadczenie diagnostyczne i dane z badań wskazują, iż u niektórych dzieci/uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mogą występować wyraźne deficyty w zakresie funkcji słuchowo-językowych (m.in. przetwarzania fonologicznego i tempa nazywania), które są typowe dla profilu osoby z dysleksją. W takich przypadkach zasadne i odpowiedzialne diagnostycznie jest rozważenie podwójnego rozpoznania, z uwzględnieniem całego obrazu klinicznego dziecka.

Diagnoza specyficznych trudności w uczeniu się w przypadku dziecka/ucznia ze spektrum autyzmu wymaga szczególnej uważności, wiedzy i doświadczenia diagnostycznego, jak również współpracy specjalistów z różnych dziedzin. Kluczowe znaczenie ma wnikliwa analiza materiału klinicznego, rozpoznanie charakterystyki trudności edukacyjnych ucznia oraz oddzielenie tych aspektów funkcjonowania, które wynikają ze spektrum autyzmu od tych, które są właściwe dla specyficznych zaburzeń uczenia się. Takie podejście umożliwia sformułowanie trafnych wniosków diagnostycznych oraz rekomendacji do pracy edukacyjnej i terapeutycznej.

Swoje stanowisko opieramy na wnikliwej analizie doniesień świata nauki oraz zapisów międzynarodowych klasyfikacji medycznych. Dodatkowo, rzetelna interpretacja tego tematu, została poczyniona przez profesor Martę Bogdanowicz oraz profesor Anetę Borkowską i przesłana do MEN, jak również stanowisko to publikujemy na naszej stronie internetowej: https://www.ptd.edu.pl/dysleksjaiautyzm.html.

Współwystępowanie zaburzeń neurorozwojowych było również omawiane podczas spotkania przedstawicieli PTD (Ewy Jakackiej, Marty Łockiewicz i Anny Walerzak-Więckowskiej) z przedstawicielami MEN w lipcu 2024 roku, po którym zostały zaproponowane propozycje dotyczące standardów diagnozy dysleksji.

Polskie Towarzystwo Dysleksji wyraża gotowość do dalszej współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej w zakresie przygotowania wytycznych i materiałów wspierających pracę poradni psychologiczno-pedagogicznych w obszarze diagnozy dysleksji.

Z wyrazami szacunku,

w imieniu Zarządu Głównego

Marta Badowska

Wiceprzewodnicząca

Polskiego Towarzystwa Dysleksji