Pytanie
Czy można rozpoznawać dysleksję rozwojową w przypadku gdy w teście inteligencji badany osiągnął iloraz inteligencji poniżej przeciętnej czyli w przedziale:70-85 (pomiędzy 1. i 2, odchyleniem standardowym) w Skali Wechslera?
Odpowiedź eksperta
Odpowiadam, po konsultacji z dr hab. Anetą Borkowską prof.UMCS, na zadane mi pytanie:
Odpowiedź brzmi: TAK , ale….
Iloraz inteligencji – wynik ilościowy testu – nie powinien być utożsamiamy z diagnozą kliniczną, gdyż mamy świadomość, że taki wynik może uzyskać dziecko nie tylko o obniżonej sprawności intelektualnej.
Może go również uzyskać dziecko dobrze funkcjonujące intelektualnie lecz wykazujące nadmierną pobudliwość psychomotoryczną, parcjalne lub fragmentaryczne zaburzenia rozwoju funkcji poznawczych (uwaga, pamięć), językowych lub zaniedbane środowiskowo – kulturowo. Ja wówczas piszę w opinii, że:
- sprawność intelektualna badanego jest w normie ( to ustalam dokonując analizy wyników w psychogramie i analizy jakościowej wypowiedzi dziecka w podtestach tj. Podobieństwa, Słownik, Historyjki obrazkowe),
- lecz uzyskało zaniżony wynik w teście inteligencji z powodów……(.j.w).
Jeśli zatem stwierdzimy normę intelektualną, pomimo iż I.I znajduje się w przedziale 70-85, to możemy rozpoznać specyficzne zaburzenia w uczeniu się.
Zgodnie z międzynarodowymi klasyfikacjami medycznymi ICD-10, DSM-5, nie jest możliwe sformułowanie diagnozy specyficznych neurorozwojowych zaburzeń uczenia się czytania i pisania ( określane też jako dysleksja, dysortografia, dysgrafia), poniżej I.I=70. Oznacza to, że natomiast możliwe jest postawienie tej diagnozy u dzieci w normie intelektualnej, z IQ powyżej 70, jeżeli wykazują specyficzne dla dysleksji rozwojowej objawy czyli nasilone trudności w czytaniu (rozliczne błędy i/lub wolne tempo czytania i wynikające z tego trudności z rozumieniem) i ewentualnie współwystępujące trudności w pisaniu.
O tych problemach pisałam w następujących publikacjach:
- Bogdanowicz M. (2008) Portrety nie tylko sławnych osób z dysleksją. Gdańsk: Harmonia. (por. studium przypadku, s.194 -203).
- Bogdanowicz M. (2012). Diagnoza dysleksji rozwojowej. W : E. Czaplewska, S. Milewski (red) Diagnoza Logopedyczna. Podręcznik Akademicki. Biblioteka logopedy. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 121-177 (por.s.136)
- Bogdanowicz,M. (2020). Dysleksja: paradoksy, mity, błędy. W: Z.B. Gaś (red.), Mistrzowie psychologii wobec wyzwań współczesności (s.77-103). Lublin: Wydawnictwo Naukowe WSEI, Innovatio Press.
- Bogdanowicz,M. (2020).Specyficzne zaburzenia uczenia się czytania i pisania – dysleksja rozwojowa. W: I. Grzegorzewska, L. Cierpiałkowska, A.R. Borkowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (s.365-379). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Prof. zw. dr hab. Marta Bogdanowicz