Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

Pytanie

W Poradni diagnozujemy dzieci i młodzież między innymi w kierunku specyficznych trudności w uczeniu się oraz uczniów słabowidzących i niewidomych. Wydając opinię, w której stanowisko w sprawie wskazuje na występowanie specyficznych trudności w nauce, w zaleceniach postdiagnostycznych zwracamy uwagę na konieczność dostosowania warunków egzaminów wewnętrznych i zewnętrznych do stwierdzonych trudności, według wytycznych OKE i CKE. Dotyczy to także „zastosowania szczególnych zasad oceniania rozwiązań zadań otwartych z języka polskiego, języków nowożytnych, języka mniejszości narodowej, języka regionalnego oraz matematyki, uwzględniających specyficzne trudności w uczeniu się”. Z naszego doświadczenia oraz wyników badań wiemy, że problemy w poprawnym pisaniu występują u uczniów z deficytami funkcji percepcyjno – motorycznych bez dysfunkcji sensorycznych.

Trudności w pisaniu pod względem poprawności ortograficznej występują także u uczniów słabowidzących i niewidomych, którzy posługują się pismem punktowym Braille`a. Jednak problemów w poprawnym pisaniu nie uwzględnia się w dostosowaniu warunków przeprowadzania egzaminów dla tej grupy uczniów. Do tej pory, biorąc pod uwagę, że w diagnozie specyficznych trudności w uczeniu się, wyklucza się poważne wady narządów zmysłów, wykluczano występowanie dysleksji

rozwojowej u dzieci i młodzieży z istotnymi wadami wzroku. Aktualnie zdarza się, że zgłaszają się do PPP rodzice dzieci słabowidzących i niewidomych wnioskując o przeprowadzenie diagnozy dzieci ze schorzeniem narządu wzroku w kierunku specyficznych trudności w uczeniu się (szczególnie dotyczy to trudności w poprawnym pisaniu). Rozważając oczekiwania rodziców dzieci z dysfunkcją wzroku prosimy o wyrażenie stanowiska w tej sprawie i odpowiedź na pytanie, czy istnieje możliwość diagnozy w kierunku specyficznych trudności w nauce u uczniów słabowidzących i niewidomych (w normie intelektualnej). Jeżeli tak, to jakimi kryteriami należy się kierować przeprowadzając diagnozę.

Odpowiedź eksperta

Pragnę odnieść się do problemów jakie pojawiają się podczas diagnozowania dzieci i młodzieży słabowidzących i niewidomych, którzy  mają trudności w uczeniu się czytania i pisania oraz  możliwości zdiagnozowania u nich  specyficznych trudności w uczeniu się jak dysleksja i dysortografia i dysgrafia.  Problem ten jest poważny, bo wydając opinię o występowaniu specyficznych trudności w nauce, w zaleceniach postdiagnostycznych zwraca się uwagę na konieczność dostosowania warunków egzaminów wewnętrznych i zewnętrznych do stwierdzonych trudności zgodnie z wytycznymi OKE i CKE. Dotyczy to zaleceń z zakresu organizacji samego egzaminu oraz „zastosowania szczególnych zasad oceniania rozwiązań zadań otwartych z języka polskiego, języków nowożytnych, języka mniejszości narodowej, języka regionalnego oraz matematyki, uwzględniających specyficzne trudności w uczeniu się”.

Problem dotyczy zatem współwystępowania zaburzeń i konieczności dokonywania diagnozy różnicowej.

W klasyfikacjach medycznych ICD-10 oraz DSM-5  jest mowa o formułowaniu diagnozy „dysleksja”, gdy obserwowanych zaburzeń czytania i pisania nie można wyjaśnić wyłącznie wadą wzroku. A więc jeśli trudności w uczeniu się  są spowodowane wyłącznie wadą wzroku, to trudności w czytaniu i pisaniu interpretujemy tylko jako przejaw  deficytu systemu wzrokowego. Takich przypadkach nie diagnozujemy dysleksji.

Jeżeli zaś uczeń słabowidzący podczas badania w kierunku ustalenia przyczyn jego trudności w czytaniu i pisaniu wykazuje symptomy nieprawidłowego rozwoju funkcji słuchowo-językowych (np. w określonych zadaniach znajdujących się w bateriach PTPiP) to jest to podstawa, aby oprócz wady wzroku  zdiagnozować także dysleksję i dysortografię.  Dysgrafię można rozpoznać gdy sprawność motoryki rąk badanego dziecka jest poniżej norm rozwojowych, wiekowych np. posługując się obserwacja sprawności motorycznej podczas wykonywania czynności codziennych.

Prof. zw. dr hab. Marta Bogdanowicz